Indyjskie święte księgi opisują 4 główne stany ludzkiej świadomości:
- Jagruti: stan świadomości na jawie
- Swapna: stan świadomości podczas marzeń sennych
- Sushupti: stan głębokiego snu podczas, którego umysł, ego i superego są nieruchome
- Turya: stan świadomości wolnej od myśli, ponad umysłem
Pierwsze trzy stany świadomości są powszechnie doświadczane w naszym codziennym życiu. Czwarty stan to stan świadomości wolnej od myśli zwany w sanskrycie nirvichara samadhi. W tym stanie niekończący się wcześniej proces powstawania i znikania myśli zanika. Na początku pomiędzy myślami pojawia się mała przerwa. Wraz z postępującą praktyką medytacji przerwa ta poszerza się, a umysł coraz łatwiej potrafi osiągnąć stan świadomości wolny od myśli. Uwaga zaczyna się stabilizować generując wewnętrzny spokój, który wnika głęboko w naszą świadomość.
Kiedy na tafli jeziora nie ma żadnych fal, jej powierzchnia może w pełni odbić piękno otaczającego go krajobrazu. W ten sam sposób czysty umysł jest w stanie odbić piękno całego stworzenia.
W stanie świadomości wolnej od myśli nie istnieje ani przeszłość, ani przyszłość. Całkowicie znajdujemy się w teraźniejszości i nie tracimy energii na myślenie o tym co już się zdarzyło lub o tym czego jeszcze nie ma. Zaczynamy radować się swoją własną istotą, swoim Duchem, całym boskim stworzeniem. Jesteśmy w stanie cieszyć się śpiewem ptaków czy też zapachem kwiatów bez niepotrzebnej mentalnej aktywności, która bombarduje naszą uwagę nie pozwalając doświadczać chwili.
Wielcy święci Indii tacy jak Shri Adi Shankaracharya opisywali błądzenie umysłu jako ocean iluzji – ciągłe fale myśli, które pokrywają istotę duchową powodując zamieszanie i nieszczęście.